Washington DC, ngày 24 tháng 2 năm 2025 – Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, đại diện đảng Cộng hòa từ Louisiana, đang chạy đua với thời gian để cứu vãn một cuộc bỏ phiếu quan trọng trong tuần này, nhằm thông qua nghị quyết ngân sách đầy tham vọng của Tổng thống Donald Trump. Đề xuất này bao gồm hàng nghìn tỷ đô la giảm thuế và tăng kinh phí cho việc thực thi chính sách nhập cư – dấu ấn cốt lõi của chương trình nghị sự mà Tổng Thống Trump cam kết trong nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa, những rạn nứt đang lộ rõ, đẩy Johnson vào tình thế hiểm nghèo khi chỉ cần một vài lá phiếu phản đối từ chính đảng của mình là đủ để làm sụp đổ kế hoạch.
Trong một cuộc họp kín tối thứ Hai, các lãnh đạo Cộng hòa thừa nhận với đội ngũ vận động rằng cuộc bỏ phiếu dự kiến vào tối thứ Ba có thể bị hoãn sang cuối tuần, theo một nguồn tin nội bộ đảng. Khi được NBC News hỏi liệu ông có tiếp tục thúc đẩy cuộc bỏ phiếu như kế hoạch hay không, Johnson trả lời ngắn gọn: “Chúng ta sẽ xem.” Lời nói này đến sau khi ông liên tục gặp gỡ các nhóm nghị sĩ Cộng hòa còn do dự, từ những người ôn hòa đến bảo thủ cứng rắn, nhằm thuyết phục họ ủng hộ bản dự thảo ngân sách. Johnson cho biết ông sẽ tiếp tục các cuộc họp đến tận khuya, thể hiện quyết tâm không khoan nhượng trước áp lực đang gia tăng.
“Tôi vẫn chưa quyết định,” nghị sĩ Nicole Malliotakis từ New York, một trong những người ôn hòa của đảng Cộng hòa, chia sẻ sau cuộc gặp với Johnson. Bà bày tỏ lo ngại về khả năng cắt giảm Medicaid – chương trình chăm sóc y tế cho người thu nhập thấp – và cho biết vẫn còn “một loạt người nghiêng về phản đối, thậm chí vài người kiên quyết nói không.” Tương tự, một nhóm nhỏ các nghị sĩ gốc Tây Ban Nha, bao gồm Carlos Giménez từ Florida và Juan Ciscomani từ Arizona, cũng bày tỏ sự dè dặt về tác động của việc cắt giảm này đối với những cử tri dễ tổn thương nhất. “Tôi muốn đảm bảo rằng những người yếu thế hiện đang được bảo vệ, đặc biệt qua Medicaid,” Ciscomani nhấn mạnh.
Với đa số mong manh 218-215 tại Hạ viện và không có hy vọng nhận được sự ủng hộ từ đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa chỉ có thể mất tối đa một phiếu trong nội bộ để đảm bảo thông qua nghị quyết. Nếu thành công, dự thảo sẽ mở đường cho các ủy ban soạn thảo một gói chính sách toàn diện về thuế, nhập cư, quốc phòng và năng lượng, được đưa nhanh lên sàn Hạ viện mà không bị cản trở bởi các thủ tục thông thường. Sáng thứ Hai, Johnson từng lạc quan tuyên bố: “Chúng tôi sẽ đưa mọi người về cùng một phía.” Nhưng ông cũng không giấu được sự căng thẳng, khi kêu gọi sự hỗ trợ tinh thần tại một sự kiện do nhóm bảo thủ Americans For Prosperity tổ chức: “Đây là lời cầu nguyện. Hãy cầu nguyện cho chúng tôi, vì đây là một canh bạc lớn.”
Thế nhưng, đến tối thứ Hai, danh sách những người có thể phản đối trong đảng Cộng hòa lại dài ra thay vì thu hẹp. Từ cánh bảo thủ cực đoan như nghị sĩ Chip Roy của Texas, thành viên Hội Tự do (Freedom Caucus), đến những người ôn hòa như Malliotakis, mỗi người mang một mối quan ngại riêng. Roy, người từng ủng hộ dự thảo tại ủy ban, cảnh báo trên X rằng ông lo ngại một số đồng nghiệp đang lùi bước khỏi mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách, nhấn mạnh: “Đã qua rồi thời kỳ của những lời bào chữa.” Nghị sĩ Victoria Spartz từ Indiana thẳng thừng tuyên bố phản đối phiên bản hiện tại vì chi tiêu quá mức, trong khi Tim Burchett từ Tennessee, dù nhận cuộc gọi từ Johnson, cũng xác nhận sẽ bỏ phiếu không vì lý do tương tự. Nghị sĩ Tony Gonzales từ Texas, dù chưa quyết định, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đưa tiếng nói cộng đồng gốc Tây Ban Nha vào bàn thảo luận, với ưu tiên giảm thuế và quy định để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ gia đình.
Johnson và các đồng minh tại Hạ viện kiên quyết gói gọn chương trình nghị sự của Tổng Thống Trump vào một dự luật lớn, trái ngược với Thượng viện Cộng hòa, nơi muốn chia nhỏ thành hai phần. Tổng Thống Trump công khai ủng hộ hướng đi của Hạ viện, nhưng nếu cuộc bỏ phiếu thất bại, đảng Cộng hòa có thể phải quay sang dự thảo ngân sách 340 tỷ đô la của Thượng viện – đã được thông qua tuần trước – tập trung vào nhập cư, quốc phòng và năng lượng, trì hoãn vấn đề thuế sang một dịp khác. “Tính toán của tôi ở Hạ viện phức tạp hơn Thượng viện nhiều,” Johnson thừa nhận, chỉ ra sự đa dạng trong nội bộ đảng của ông, bao gồm cả những nghị sĩ từ các khu vực từng ủng hộ Kamala Harris trong cuộc bầu cử vừa qua. “Tìm điểm cân bằng giữa tất cả những yếu tố này là thách thức lớn,” ông nói.
Ủy ban Quy tắc Hạ viện đã bỏ phiếu theo ranh giới đảng phái (9-4) vào tối thứ Hai để đưa dự thảo ra sàn, nhưng số phận của nó vẫn bấp bênh. Phe Dân chủ, dưới sự lãnh đạo của Hạ nghị sĩ Hakeem Jeffries từ New York, đang dồn lực phản đối. Jeffries kêu gọi đảng viên có mặt tối đa, cảnh báo trong thư gửi đồng nghiệp rằng “các cực hữu đang quyết tâm thông qua 4,5 nghìn tỷ đô la giảm thuế cho các nhà tài trợ giàu có, làm tăng nợ công và đẩy gánh nặng lên người dân bằng cách xóa sổ Medicaid.” Một cuộc thăm dò gần đây từ Fabrizio Ward, do Tony Fabrizio – nhà thăm dò lâu năm của Tổng Thống Trump – thực hiện, cho thấy chi phí y tế là mối quan ngại hàng đầu của cử tri ở các khu vực dao động, với việc gia hạn tín dụng thuế bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Hợp túi tiền (ACA) nhận được phản hồi tích cực nhất.
Bài diễn văn và chương trình nghị sự mà Tổng Thống Trump thúc đẩy qua dự thảo ngân sách này cho thấy một nhà lãnh đạo không ngần ngại đặt cược lớn. Giảm thuế hàng nghìn tỷ đô la và củng cố biên giới là những cam kết cốt lõi đã đưa ông trở lại Nhà Trắng, phản ánh niềm tin của hàng triệu cử tri vào khả năng vực dậy kinh tế và bảo vệ an ninh quốc gia. Đây không phải là sự kiêu ngạo của một cá nhân, mà là sự phản chiếu khát vọng của phong trào MAGA – một phong trào đã chứng minh sức sống bền bỉ qua hai nhiệm kỳ Tổng Thống Trump. Việc ông kiên quyết ủng hộ cách tiếp cận “một dự luật lớn” của Hạ viện thay vì chia nhỏ như Thượng viện cho thấy sự tự tin vào khả năng lèo lái cả hai viện Quốc hội, tận dụng đa số mong manh để hiện thực hóa lời hứa với người dân.
Tuy nhiên, thách thức mà Tổng Thống Trump đối mặt không nhỏ, và nó nằm ngay trong chính đảng của ông. Sự đa dạng trong nội bộ Cộng hòa – từ những người bảo thủ như Chip Roy đòi cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ, đến các nghị sĩ ôn hòa như Malliotakis lo ngại về phúc lợi xã hội – là minh chứng cho sự phức tạp của một nước Mỹ phân cực. Trump không chỉ phải thuyết phục cử tri mà còn phải giữ đoàn kết trong đội ngũ của mình, một nhiệm vụ mà ngay cả Mike Johnson, người trung thành với ông, cũng đang chật vật thực hiện. Những lời kêu gọi cầu nguyện của Johnson không chỉ là biểu hiện của áp lực, mà còn là dấu hiệu của một cuộc chiến nội bộ có thể làm lung lay tham vọng của Trump nếu không được xử lý khéo léo.
Dù vậy, không thể phủ nhận rằng Tổng Thống Trump đang tận dụng tối đa lợi thế chính trị hiện có. Sự vắng mặt tiềm năng của một số nghị sĩ Dân chủ do sức khỏe hay lý do khác có thể là “món quà” bất ngờ giúp ông và Johnson vượt qua lằn ranh mong manh. Hơn nữa, việc nhấn mạnh vào giảm thuế và kiểm soát biên giới – thay vì bị sa lầy vào các tranh cãi ý thức hệ – cho thấy Trump hiểu rõ điều gì đã mang lại chiến thắng cho ông: sự tập trung vào lợi ích kinh tế và an ninh của người dân thường. Nếu thành công, dự thảo này không chỉ là thắng lợi lập pháp, mà còn là nền tảng để MAGA củng cố vị thế như một lực lượng chính trị lâu dài, vượt xa những định kiến tiêu cực mà đối thủ thường gán ghép.
Tóm lại, Tổng Thống Trump tại thời điểm này là một nhà lãnh đạo vừa mạnh mẽ vừa dễ tổn thương. Mạnh mẽ vì tầm nhìn rõ ràng và sự ủng hộ của một bộ phận lớn dân chúng, nhưng dễ tổn thương vì những rạn nứt trong chính liên minh của ông. Thành bại của cuộc bỏ phiếu này không chỉ phụ thuộc vào tài thao lược của Johnson, mà còn vào khả năng của Tổng Thống Trump trong việc biến lời nói thành hành động, chứng minh rằng ông không chỉ là người hô hào khẩu hiệu, mà là kiến trúc sư của một nước Mỹ mới mà ông đã hứa hẹn.
Phạm Bạch Nhật: Việt Sóng TV
