Hôm nay, ngày 24 tháng 2 năm 2025, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có một cuộc hội đàm qua điện thoại, diễn ra trong bối cảnh quốc tế đầy căng thẳng. Cuộc gặp này không chỉ làm nổi bật mối quan hệ ngày càng khăng khít giữa Nga và Trung Quốc mà còn đặt ra câu hỏi về tác động của nó đối với xung đột Ukraine và phản ứng từ Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump, người vừa nhậm chức vào tháng 1/2025. Đây là một sự kiện đáng chú ý khi Nga đang chịu áp lực từ các lệnh trừng phạt phương Tây, trong khi Trung Quốc tiếp tục củng cố vị thế trung lập nhưng giàu ảnh hưởng. Với sự tham gia của Trump, một nhân vật nổi tiếng với lập trường cứng rắn và thực dụng, cuộc nói chuyện này mang nhiều ý nghĩa chiến lược cần phân tích sâu.
Cuộc hội đàm tập trung vào ba chủ đề chính: hợp tác kinh tế, phối hợp địa chính trị, và tình hình Ukraine. Về kinh tế, Nga và Trung Quốc thảo luận việc tăng cường thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng như dầu mỏ và khí đốt, cũng như các nguyên liệu chiến lược như uranium và niken. Nga đang tìm cách giảm phụ thuộc vào thị trường phương Tây bằng cách mở rộng xuất khẩu sang Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh muốn đảm bảo nguồn cung ổn định cho nền kinh tế nội địa. Về địa chính trị, hai nhà lãnh đạo nhấn mạnh mong muốn thúc đẩy một “trật tự thế giới đa cực” để đối trọng với Hoa Kỳ, thông qua các tổ chức như SCO và BRICS. Dù Ukraine không được đề cập chi tiết trong thông cáo chính thức, rõ ràng đây là một vấn đề quan trọng, với Nga có thể tìm kiếm sự hỗ trợ gián tiếp từ Trung Quốc để giảm áp lực từ các lệnh trừng phạt và duy trì cuộc xung đột.
Phân tích sâu hơn, cuộc nói chuyện phản ánh sự phối hợp chiến lược chặt chẽ nhưng không đối xứng giữa Nga và Trung Quốc. Đối với Putin, Trung Quốc là một “lá chắn kinh tế” quan trọng để đối phó với các lệnh trừng phạt, với các đề xuất như tăng xuất khẩu năng lượng qua đường ống Power of Siberia 2. Ngược lại, Tập Cận Bình duy trì lập trường thận trọng, hỗ trợ Nga về kinh tế và công nghệ lưỡng dụng nhưng tránh cam kết quân sự trực tiếp, nhằm bảo vệ lợi ích với Mỹ và EU. Truyền thông Nga ca ngợi sự kiện này như biểu tượng của “tình hữu nghị không giới hạn”, trong khi truyền thông Trung Quốc nhấn mạnh “hợp tác cùng có lợi” mà không đề cập sâu đến Ukraine. Sự khác biệt này cho thấy Trung Quốc muốn giữ vai trò trung lập công khai, trong khi vẫn âm thầm củng cố liên minh với Nga để đối trọng với phương Tây.
Tác động đến Ukraine từ cuộc hội đàm này là đáng kể. Nếu Trung Quốc tăng mua năng lượng từ Nga, điều này sẽ giúp Moscow duy trì nguồn tài chính để tiếp tục chiến tranh, làm giảm hiệu quả của các lệnh trừng phạt và kéo dài xung đột. Trung Quốc có thể lặp lại lời kêu gọi hòa bình, nhưng không có dấu hiệu cho thấy họ sẽ ép Nga rút quân, khiến triển vọng đàm phán giữa Kyiv và Moscow vẫn xa vời. Việc Trung Quốc cung cấp công nghệ lưỡng dụng cho Nga cũng làm gia tăng lo ngại từ Ukraine và NATO về khả năng Moscow duy trì sức mạnh quân sự. Đối với Ukraine, cuộc gặp này có thể thúc đẩy chính quyền Kyiv tăng cường tìm kiếm hỗ trợ từ Mỹ và EU, đồng thời làm phức tạp quan hệ với Trung Quốc trong tương lai, đặc biệt khi nước này cần đầu tư tái thiết sau chiến tranh.
Về phía Hoa Kỳ, Tổng thống Donald Trump chắc chắn sẽ có phản ứng mạnh mẽ trước sự kiện này. Với lập trường “Nước Mỹ trên hết” và cách tiếp cận thực dụng, Trump có thể coi mối quan hệ Nga-Trung là mối đe dọa trực tiếp đến lợi ích của Mỹ. Trong nhiệm kỳ trước, Trump từng áp dụng thuế quan cứng rắn với Trung Quốc và duy trì sức ép với Nga qua trừng phạt; lần này, ông có thể đẩy mạnh chính sách tương tự. Trump có thể ra lệnh tăng cường trừng phạt Nga, đồng thời gây áp lực để cắt đứt các giao dịch tài chính giữa Trung Quốc và Nga qua hệ thống ngân hàng quốc tế. Ngoài ra, ông cũng có thể tận dụng mối quan hệ cá nhân với Putin – từng được ông nhắc đến như một “đối thủ đáng kính” – để thử đàm phán trực tiếp, nhằm làm suy yếu liên minh Nga-Trung. Đối với Ukraine, Trump có thể tăng viện trợ quân sự, nhưng với điều kiện Kyiv phải đáp ứng các yêu cầu kinh tế hoặc chính trị của Mỹ, phản ánh phong cách “giao dịch” đặc trưng của ông.
Nhìn tổng thể, cuộc hội đàm ngày 24/2/2025 giữa Tập Cận Bình và Putin cho thấy một liên minh Nga-Trung ngày càng bền chặt, nhưng không phải không có rủi ro. Nga có thể củng cố vị thế ngắn hạn nhờ Trung Quốc, nhưng sự phụ thuộc này có thể khiến Moscow trở thành “đàn em” của Bắc Kinh trong dài hạn. Đối với Ukraine, sự phối hợp này kéo dài xung đột và làm phức tạp nỗ lực tìm kiếm hòa bình. Với Donald Trump, cuộc gặp là một thách thức buộc ông phải cân bằng giữa đối đầu và đàm phán, trong khi bảo vệ lợi ích chiến lược của Mỹ. Dù kết quả ra sao, sự kiện này là lời nhắc nhở rằng cuộc chơi địa chính trị toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng, với Ukraine là một trong những tâm điểm chịu ảnh hưởng lớn nhất.
Phạm Bạch Nhật: Việt Sóng TV
