Đại dịch COVID-19 là một trong những thảm họa y tế và kinh tế lớn nhất trong lịch sử hiện đại, gây ra thiệt hại nghiêm trọng về nhân mạng và kinh tế trên toàn cầu. Dưới đây là những thông tin tổng quan về số người chết và chi phí thiệt hại tại Hoa Kỳ và trên toàn thế giới.
Tại Hoa Kỳ, tính đến đầu năm 2025, số ca tử vong liên quan đến COVID-19 ước tính vượt hơn 1,1 triệu người, chiếm khoảng 15% tổng số ca tử vong toàn cầu dù dân số chỉ chiếm 4% dân số thế giới. Đại dịch đã tác động nghiêm trọng đến các nhóm người cao tuổi, những người có bệnh nền, và các cộng đồng thiểu số. Trên thế giới, số ca tử vong do COVID-19 theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã vượt hơn 20 triệu người, bao gồm cả các trường hợp tử vong gián tiếp do hệ thống y tế bị quá tải. Các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là Châu Mỹ, Châu Âu, và Nam Á.
Tại Hoa Kỳ, tổng chi phí để đối phó với đại dịch COVID-19 được ước tính hơn 16 nghìn tỷ USD, theo báo cáo từ Đại học Harvard. Trong đó, khoảng 4 nghìn tỷ USD được chi cho y tế trực tiếp và tiêm chủng, còn 12 nghìn tỷ USD là thiệt hại kinh tế do mất năng suất lao động, đóng cửa doanh nghiệp, và gián đoạn chuỗi cung ứng. Chính phủ liên bang cũng đã chi hơn 30 tỷ USD để mua và phân phối vắc-xin, cùng hàng tỷ USD khác cho xét nghiệm và điều trị. Trên thế giới, thiệt hại kinh tế toàn cầu ước tính vượt 22 nghìn tỷ USD, bao gồm sự sụt giảm GDP trong các năm 2020 và 2021, các khoản hỗ trợ tài chính từ chính phủ, và chi phí cho hệ thống y tế và chiến dịch tiêm chủng. Các quốc gia đang phát triển và phụ thuộc vào du lịch, xuất khẩu hàng hóa chịu ảnh hưởng nặng nề do thiếu nguồn lực y tế và tài chính.
Về kinh tế, đại dịch đã làm tăng trưởng GDP toàn cầu bị đình trệ, đẩy nhiều quốc gia vào suy thoái kinh tế. Nợ công gia tăng khi các chính phủ phải vay mượn để tài trợ cho các chương trình cứu trợ, dẫn đến nguy cơ khủng hoảng nợ tại một số nước. Về xã hội, hàng triệu người mất việc làm, đặc biệt là trong các ngành du lịch, giải trí, và dịch vụ, trong khi hệ thống y tế tại nhiều quốc gia rơi vào tình trạng quá tải và thiếu hụt nhân sự. Về y tế, hàng triệu người bị ảnh hưởng bởi các vấn đề sức khỏe dài hạn như hội chứng hậu COVID-19, và việc điều trị các bệnh mãn tính khác bị gián đoạn do tập trung nguồn lực vào đại dịch.
Tại Hoa Kỳ, COVID-19 đã trở thành một chủ đề chính trị gây chia rẽ sâu sắc, đặc biệt liên quan đến cách xử lý đại dịch và chiến dịch tiêm chủng. Sự mất lòng tin vào các tổ chức y tế và chính phủ cũng gia tăng ở một số nhóm dân cư. Trên toàn cầu, đại dịch đã làm nổi bật sự bất bình đẳng trong khả năng tiếp cận vắc-xin và chăm sóc y tế giữa các quốc gia giàu và nghèo. Đồng thời, sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong chuỗi cung ứng y tế cũng tăng lên, gây ra nhiều tranh cãi chính trị quốc tế.
Dr. Anthony Fauci, từng là một trong những gương mặt nổi bật trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, giờ đây đang trở thành tâm điểm của những tranh cãi chính trị và pháp lý. Nhiều cáo buộc liên quan đến mối quan hệ của ông với Trung Quốc, các công ty dược phẩm, và vai trò của ông trong việc xử lý đại dịch đã làm dấy lên nhiều nghi vấn trong dư luận.
Một số nhà phê bình cho rằng Dr. Fauci đã “che giấu” thông tin về nguồn gốc của COVID-19 và thậm chí hưởng lợi từ các mối quan hệ với Trung Quốc và các công ty dược phẩm lớn. Các báo cáo cho rằng Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ (NIAID) dưới sự lãnh đạo của Fauci đã tài trợ nghiên cứu tại Viện Virus học Vũ Hán thông qua các quỹ liên quan đến nghiên cứu “gain-of-function”. Tuy nhiên, ông Fauci nhiều lần phủ nhận các cáo buộc này, nhấn mạnh rằng ông luôn hành động vì lợi ích công cộng.
Sau khi chính quyền của Tổng thống Joe Biden kết thúc nhiệm kỳ, một số người cho rằng Fauci có thể đối mặt với các cáo buộc liên bang, mặc dù lệnh ân xá (nếu có) chỉ áp dụng cho các tội phạm liên bang. Tuy nhiên, các tội danh cấp tiểu bang hoặc quốc tế (nếu có) vẫn có thể bị truy tố.
Đặc biệt, việc Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi dẫn độ Fauci để xét xử tại Nga càng làm gia tăng tính chất quốc tế của vấn đề này. Tuy nhiên, khả năng dẫn độ là cực kỳ thấp, vì không có hiệp ước dẫn độ giữa Hoa Kỳ và Nga, và bất kỳ động thái nào như vậy cũng sẽ gặp phải phản ứng mạnh mẽ từ các chính trị gia và công chúng Hoa Kỳ.
Trong khi một số chính trị gia cánh hữu, như cựu Tổng thống Donald Trump, coi Fauci là “kẻ có tội” trong đại dịch, nhiều người khác vẫn bảo vệ ông như một chuyên gia y tế đáng kính. Gần đây, Trump đã đề nghị cắt lệnh bảo vệ an ninh của chính phủ dành cho Fauci, nhấn mạnh rằng ông có đủ tài chính để tự thuê bảo vệ. Điều này càng làm gia tăng áp lực dư luận và đặt câu hỏi về trách nhiệm cá nhân của Fauci trong bối cảnh ông không còn giữ chức vụ công.
Hiện tại, chưa có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy Dr. Fauci sẽ bị truy tố. Tuy nhiên, nếu các cuộc điều tra trong tương lai phát hiện bằng chứng cho thấy ông vi phạm pháp luật (cả liên bang lẫn tiểu bang), khả năng truy tố không thể loại trừ. Dù vậy, việc chứng minh tội danh trong các cáo buộc liên quan đến đại dịch COVID-19 là rất phức tạp, đòi hỏi nhiều yếu tố pháp lý và bằng chứng cụ thể.
Tương lai của Dr. Fauci sẽ phụ thuộc vào cách lịch sử và công chúng nhìn nhận vai trò của ông trong đại dịch. Nếu các cáo buộc chống lại ông không được chứng minh, ông có thể được coi là người hùng đã cống hiến hết mình cho y tế công cộng. Ngược lại, nếu có bằng chứng rõ ràng về hành vi sai trái, sự nghiệp của ông có thể kết thúc trong tai tiếng.
Ngọc Lê: Việt Sóng TV
