Ngày 03 tháng 02 năm 2025, trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mexico và Hoa Kỳ leo thang, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã đồng ý triển khai 10.000 quân đến biên giới phía Bắc nhằm ngăn chặn việc Mỹ áp đặt mức thuế 25% lên hàng hóa Mexico. Động thái này được xem là một nhượng bộ tạm thời sau nhiều ngày bà Sheinbaum khẳng định sẽ bảo vệ chủ quyền quốc gia và không chịu khuất phục trước áp lực từ chính quyền Tổng thống Donald J. Trump. Quyết định này phản ánh thực tế rằng Mexico, với nền kinh tế phụ thuộc sâu sắc vào Hoa Kỳ, buộc phải tìm cách cân bằng giữa việc bảo vệ lợi ích quốc gia và duy trì quan hệ với đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Sáng cùng ngày, Tổng thống Trump thông báo rằng Mexico đã chấp thuận gửi 10.000 binh sĩ đến biên giới phía Bắc để ngăn chặn nạn nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu fentanyl. Quyết định này giúp Mexico tránh được việc áp thuế mới trong vòng một tháng. Trong thời gian này, các quan chức hai nước sẽ làm việc để đạt được một thỏa thuận dài hạn nhằm giải quyết các vấn đề an ninh và thương mại giữa hai quốc gia. Đây được xem là một bước đi nhằm giảm bớt căng thẳng và tạo điều kiện cho đàm phán song phương.
Trên mạng xã hội, Tổng thống Sheinbaum đã đăng tải bằng tiếng Tây Ban Nha rằng cuộc đàm phán với ông Trump diễn ra trong sự tôn trọng lẫn nhau. Bà khẳng định đã đồng ý triển khai 10.000 quân thuộc Lực lượng Vệ binh Quốc gia để ngăn chặn hoạt động buôn lậu fentanyl, một vấn đề nghiêm trọng đang đe dọa an ninh và sức khỏe cộng đồng tại cả hai quốc gia. Đổi lại, chính phủ Mỹ cam kết hỗ trợ Mexico trong cuộc chiến chống buôn lậu vũ khí trái phép vào nước này. Sự hợp tác này được kỳ vọng sẽ mang lại lợi ích cho cả hai bên, đặc biệt trong việc củng cố an ninh biên giới và giảm thiểu các hoạt động tội phạm xuyên quốc gia.
Tuy nhiên, quyết định của Tổng thống Sheinbaum đã vấp phải nhiều tranh cãi trong nước. Trước đó, bà và các đồng minh chính trị đã kêu gọi Mexico giữ vững lập trường và không nhượng bộ trước áp lực từ chính quyền Trump. Bà sử dụng những ngôn từ mang tính dân tộc chủ nghĩa để kêu gọi sự đoàn kết của người dân Mexico, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền quốc gia. Tuy nhiên, việc triển khai quân đội đến biên giới đã khiến nhiều người dân Mexico lo ngại rằng động thái này có thể làm suy yếu chủ quyền và khiến đất nước phụ thuộc nhiều hơn vào Hoa Kỳ.
Bên cạnh đó, quyết định này cũng nhận về nhiều chỉ trích từ các chuyên gia và nhà phân tích chính trị. Họ cho rằng đảng Morena của bà Sheinbaum có liên quan đến các lợi ích của các tổ chức buôn lậu ma túy, một cáo buộc mà Nhà Trắng dưới thời ông Trump cũng đã công khai nhắc đến gần đây. Những cáo buộc này làm dấy lên nghi ngờ về tính minh bạch và hiệu quả của các chính sách an ninh hiện tại, đồng thời đặt ra câu hỏi về khả năng thực sự của chính phủ Mexico trong việc giải quyết các vấn đề nội bộ.
Việc triển khai quân đội đến biên giới được xem là một nỗ lực nhằm giảm bớt căng thẳng giữa hai nước láng giềng. Tuy nhiên, trong bối cảnh quan hệ song phương đang có nhiều thách thức, việc đạt được một thỏa thuận dài hạn vẫn là một câu hỏi lớn. Cả Mexico và Hoa Kỳ đều đang chịu áp lực từ dư luận trong nước, và cách giải quyết vấn đề này sẽ có tác động lớn đến tương lai quan hệ giữa hai quốc gia. Đối với Mexico, việc hợp tác với Hoa Kỳ là một bước đi cần thiết để tránh những hậu quả kinh tế nghiêm trọng, nhưng đồng thời cũng đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng để không làm suy yếu chủ quyền quốc gia.
Phân tích sâu hơn, quyết định của Tổng thống Sheinbaum phản ánh thực tế rằng Mexico không còn nhiều lựa chọn khác trong bối cảnh phụ thuộc kinh tế sâu sắc vào Hoa Kỳ. Với nền kinh tế nhỏ bé và phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ, Mexico buộc phải nhượng bộ để tránh những hậu quả nghiêm trọng từ việc áp thuế 25% lên hàng hóa xuất khẩu. Đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề an ninh quốc gia, khi Hoa Kỳ có thể sử dụng sức mạnh quân sự để can thiệp trực tiếp vào Mexico nếu tình hình an ninh biên giới không được cải thiện. Việc chủ động hợp tác với Mỹ là cách tốt nhất để bảo vệ lợi ích quốc gia trong ngắn hạn, nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn về mặt chính trị và xã hội.
Ngoài ra, Mexico cần nghiêm túc xem xét việc cắt giảm quan hệ thương mại với Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng tại khu vực Mỹ Latinh. Việc duy trì quan hệ quá gần gũi với Trung Quốc có thể khiến Mexico đối mặt với áp lực từ Hoa Kỳ, vốn coi Mỹ Latinh là “sân nhà” của mình. Các quốc gia như Panama và Colombia đã phải nhượng bộ trước sức ép của Mỹ, và Mexico cũng không ngoại lệ. Việc tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ và giảm bớt phụ thuộc vào Trung Quốc sẽ giúp Mexico tránh được những rủi ro chính trị và kinh tế trong tương lai.
Cuối cùng, quyết định của Tổng thống Sheinbaum là một bước đi cần thiết, dù có thể gây tranh cãi trong nước. Trong bối cảnh phức tạp hiện nay, Mexico không còn nhiều lựa chọn khác ngoài việc hợp tác với Hoa Kỳ để đảm bảo an ninh và ổn định kinh tế. Đây là bài toán khó, nhưng là cách làm đúng đắn nhất để bảo vệ lợi ích quốc gia trong dài hạn. Mexico cần tiếp tục cải cách nội bộ, đặc biệt là trong việc chống tham nhũng và củng cố an ninh biên giới, để có thể đối mặt với những thách thức trong tương lai một cách hiệu quả hơn.
Phạm Bạch Nhật: Việt Sóng TV
