Hệ thống Vòm Sắt (Iron Dome) là một trong những hệ thống phòng thủ tên lửa tiên tiến nhất thế giới, được Israel phát triển và triển khai từ năm 2011 nhằm bảo vệ lãnh thổ trước các cuộc tấn công bằng rocket, pháo và đạn cối từ các lực lượng thù địch. Hệ thống này được phát triển bởi công ty Rafael Advanced Defense Systems, với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ Hoa Kỳ. Vòm Sắt hoạt động theo nguyên lý phát hiện, theo dõi và đánh chặn mục tiêu trong thời gian cực ngắn, đảm bảo ngăn chặn các mối đe dọa ngay trước khi chúng kịp gây tổn thất. Được thiết kế với khả năng phân tích quỹ đạo bay, hệ thống chỉ đánh chặn những tên lửa có nguy cơ rơi vào khu vực dân cư hoặc cơ sở quan trọng, qua đó giúp tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả tác chiến.
Vòm Sắt bao gồm ba thành phần chính: hệ thống radar phát hiện và theo dõi (ELM-2084 do Elta Systems sản xuất), trung tâm điều khiển tác chiến (BMC) để phân tích và đưa ra quyết định đánh chặn, và các bệ phóng chứa tên lửa đánh chặn Tamir. Khi radar phát hiện một quả rocket hoặc tên lửa được bắn đến, hệ thống BMC nhanh chóng tính toán quỹ đạo của nó và xác định liệu nó có gây nguy hiểm hay không. Nếu mục tiêu được xác định là mối đe dọa, một hoặc nhiều tên lửa Tamir sẽ được phóng ra để đánh chặn trên không. Với tầm đánh chặn từ 4 đến 70 km, Vòm Sắt có khả năng bảo vệ hiệu quả các khu vực đô thị và cơ sở quân sự, giúp giảm thiểu đáng kể thương vong và thiệt hại. Từ khi ra mắt, hệ thống này đã đạt tỷ lệ đánh chặn trên 90%, chứng tỏ vai trò không thể thay thế trong chiến lược phòng thủ hiện đại.
Israel đã triển khai hệ thống Vòm Sắt (Iron Dome) từ năm 2011 để bảo vệ các thành phố trước những cuộc tấn công bằng rocket từ dải Gaza, Hezbollah ở Lebanon, cũng như các nhóm vũ trang ở Syria. Hệ thống này đã chứng tỏ hiệu quả vượt trội với tỷ lệ đánh chặn thành công từ 85% – 95%, giúp bảo vệ dân thường và cơ sở hạ tầng quan trọng của Israel. Trong các cuộc xung đột lớn, như chiến dịch Protective Edge (2014), Guardian of the Walls (2021) và xung đột gần đây với Hamas năm 2023, Vòm Sắt đã ngăn chặn hàng ngàn quả rocket, giúp giảm thiểu đáng kể số thương vong và thiệt hại vật chất. Ngoài ra, hệ thống còn giúp duy trì tinh thần chiến đấu và sự ổn định kinh tế của Israel khi đối mặt với các cuộc tấn công liên tục.
Mặc dù hiệu quả cao, Vòm Sắt không phải là một hệ thống bất khả xâm phạm. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí đánh chặn rất cao: mỗi tên lửa Tamir có giá khoảng 40.000 – 50.000 USD, trong khi các nhóm vũ trang có thể sản xuất rocket chỉ với vài trăm đô la. Điều này đặt ra vấn đề về tính bền vững trong các cuộc xung đột kéo dài. Ngoài ra, khi bị tấn công bằng hàng loạt rocket cùng lúc (saturation attack), hệ thống có thể bị quá tải và để lọt một số tên lửa. Trong các cuộc xung đột gần đây, Hamas và Hezbollah đã cố gắng áp đảo Vòm Sắt bằng cách bắn hàng trăm quả rocket cùng lúc, khiến hệ thống gặp khó khăn trong việc đánh chặn toàn bộ mối đe dọa.
Hơn nữa, các nhóm đối thủ của Israel ngày càng cải tiến công nghệ tên lửa, bao gồm việc sử dụng tên lửa dẫn đường chính xác và UAV tấn công, buộc Israel phải mở rộng năng lực phòng thủ bằng các hệ thống như David’s Sling và Arrow 3 để đối phó với các mối đe dọa ở tầm xa hơn. Trong tương lai, Israel đang phát triển Iron Beam – hệ thống đánh chặn sử dụng tia laser – nhằm giảm chi phí và tăng khả năng phản ứng nhanh trước các cuộc tấn công ồ ạt.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng Thống Donald Trump tiếp tục khẳng định vai trò lãnh đạo mạnh mẽ của mình bằng việc đưa ra một sáng kiến chiến lược có tầm vóc lịch sử – “Vòm Sắt cho Nước Mỹ”. Theo sắc lệnh hành pháp ký ngày 27 tháng 1, Lầu Năm Góc được chỉ thị trong vòng 60 ngày phải hoàn thiện một kế hoạch phòng thủ toàn diện nhằm bảo vệ nước Mỹ trước các mối đe dọa từ Nga, Trung Quốc và các lực lượng thù địch khác. Đây không chỉ đơn thuần là một kế hoạch quân sự mà còn thể hiện cam kết kiên định của chính quyền Trump trong việc giữ vững vị thế siêu cường số một của Hoa Kỳ trên toàn cầu.
Sắc lệnh này nhấn mạnh rằng “nguy cơ bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo, siêu thanh, hành trình và các loại vũ khí tiên tiến khác là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với Hoa Kỳ.” Đây là nhận định phản ánh chính xác thực tế địa chính trị hiện nay, khi mà các cường quốc đối thủ đang không ngừng mở rộng kho vũ khí chiến lược của họ, đe dọa trực tiếp đến an ninh của Mỹ và đồng minh.
Tổng thống Trump, với tầm nhìn xa trông rộng, đã tái khởi động ý tưởng mà cố Tổng thống Ronald Reagan từng theo đuổi trong Sáng kiến Phòng thủ Chiến lược (SDI), nhưng lần này với sự tiến bộ vượt bậc của khoa học công nghệ, khả năng hiện thực hóa một hệ thống phòng thủ không gian đa tầng, toàn diện và có tính chủ động đã trở thành điều khả thi.
Trong kế hoạch này, Lực lượng Không gian Hoa Kỳ (United States Space Force – USSF) sẽ đóng vai trò then chốt. Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Trump, USSF đã được củng cố mạnh mẽ, trở thành một nhánh quân sự chủ lực trong thế trận phòng thủ quốc gia. Kế hoạch lần này nhấn mạnh việc mở rộng Lớp Giám sát Chiến lược (Custody Layer) của Cơ quan Phát triển Không gian (SDA), triển khai hàng trăm vệ tinh giám sát hiện đại nhằm theo dõi và cảnh báo sớm các cuộc tấn công tên lửa từ đối phương.
Ngoài ra, kế hoạch cũng thúc đẩy mạnh mẽ việc triển khai Cảm biến Theo dõi Tên lửa Đạn đạo và Siêu thanh (HBTSS) – một dự án hợp tác giữa Cơ quan Phòng thủ Tên lửa (MDA) và USSF. Hệ thống này sẽ giúp Mỹ chủ động theo dõi, đánh giá quỹ đạo của tên lửa đối phương trong thời gian thực, cho phép ra quyết định nhanh chóng và chính xác.
Charles Galbreath, cựu đại tá Lực lượng Không gian và chuyên gia của Viện Nghiên cứu Hàng không Vũ trụ Mitchell, nhấn mạnh: “Khả năng duy trì quyền kiểm soát trong nhiều giai đoạn bay của tên lửa là điều sống còn trong chiến lược phòng thủ nhiều lớp mà Tổng thống Trump đang thực hiện.”
Điểm đột phá trong sáng kiến lần này là phát triển và triển khai hệ thống đánh chặn trên không gian. Đây là một bước đi táo bạo nhưng hoàn toàn cần thiết trong bối cảnh công nghệ vũ khí siêu thanh của Trung Quốc và Nga ngày càng đe dọa đến thế cân bằng chiến lược toàn cầu.
Khác với các hệ thống phòng thủ hiện tại chỉ có thể đánh chặn tên lửa trong giai đoạn cuối, hệ thống mới do chính quyền Trump đề xuất sẽ cho phép tiêu diệt mục tiêu ngay từ giai đoạn phóng (boost-phase intercept), qua đó vô hiệu hóa mối đe dọa trước khi nó kịp bay tới lãnh thổ Hoa Kỳ. Đây là một lợi thế cực kỳ quan trọng, giúp nước Mỹ vượt lên trên các đối thủ trong cuộc đua công nghệ quân sự.
Kế hoạch này cũng đề cập đến việc phát triển các hệ thống vũ khí năng lượng định hướng (Directed Energy Weapons – DEW), giúp tấn công các mục tiêu bằng laser hoặc vũ khí xung điện từ từ không gian. Những công nghệ này, vốn chỉ xuất hiện trong khoa học viễn tưởng trước đây, nay đã nằm trong tầm tay nhờ sự đầu tư mạnh mẽ của chính quyền Trump.
Tổng thống Trump đã và đang thực hiện những bước đi chiến lược nhằm đưa Hoa Kỳ trở thành cường quốc quân sự bất khả chiến bại, bất chấp những thách thức từ đối thủ. Dưới sự lãnh đạo của ông, nước Mỹ không chỉ phòng thủ mà còn chủ động định hình lại cán cân sức mạnh toàn cầu, đảm bảo rằng không quốc gia nào có thể đe dọa sự an toàn và thịnh vượng của người dân Mỹ.
Tom Karako, chuyên gia phòng thủ tên lửa tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định: “Thế giới đã thay đổi, công nghệ đã thay đổi, và Tổng thống Trump đang đi trước một bước trong việc định hình thế trận phòng thủ tương lai. Đây là một quyết định mang tính lịch sử.”
Bằng cách thực thi kế hoạch này, Tổng thống Trump không chỉ tiếp tục di sản vĩ đại của mình mà còn đưa nước Mỹ tiến xa hơn trong kỷ nguyên an ninh quốc phòng mới – một kỷ nguyên nơi Mỹ không còn đơn thuần là mục tiêu của các mối đe dọa, mà là quốc gia kiểm soát hoàn toàn thế trận toàn cầu.
Quốc Hùng: Việt Sóng TV
